Labogids klinische biologie

Cortisol dexamethasone suppressietest


Code LIS
A_CORT (4213)
Eenheid
µg/dl
Belangrijke informatie
Dag 1: afname veneus serumstaal (en evt. EDTA op ijs) voor cortisol (en evt. ACTH) om 8h00 en 20h00. Evt ook bepaling van vrij cortisol in urine. Start dexamethasone 0,5mg of 2mg om de 6 uren voor 8 dosissen op dag 2 en dag 3. Dag 3: afname van veneus serumstaal (en evt. EDTA op ijs) voor cortisol (en evt. ACTH) om 8h00 en 20h00. Evt ook bepaling van vrij cortisol in urine.
Klinische achtergrond
Bij normale personen remt een verhoging van de bloedconcentratie van cortisol de ACTH-afgifte uit de hypofyse. Dit resulteert in een verminderde productie van cortisol en andere ACTH-afhankelijke bijniersteroïden uit de bijnierschors. De integriteit van dit feedbackmechanisme kan worden getest door toediening van een krachtig glucocorticoïde, zoals dexamethason, en het beoordelen van de suppressie van ACTH-secretie door serum- of urine-cortisolconcentraties te meten. Verschillende dexamethason-onderdrukkingstests zijn beschikbaar voor klinisch gebruik. Dexamethason wordt gekozen voor de suppressie test omdat het niet significant kruis reageert in cortisol-immunoassays. Daardoor kan het endogene cortisol worden onderscheiden van het exogene glucocorticoïd, dexamethason.  Een lage dosis dexamethason (1 mg bij volwassenen, 0,3 mg/m2 bij kinderen) wordt in eerste instantie gebruikt om de werkelijke hypersecretie van cortisol te documenteren. Patiënten met een Cushing-syndroom van welke oorzaak dan ook zullen hun ochtend cortisol-concentratie niet onderdrukken tot < 5 μg/dL met een lage dosis dexamethason. Dit is een screeningstest en bevestiging van het Cushing-syndroom vereist herhaling of meting van urinair cortisol op ten minste twee afzonderlijke dagen of een andere combinatie van tests (vb. middernacht-cortisol < 5 μg/dL, speekselcortisol < 0,112 μg/dL). Een doseringsvariant van 0,5 mg van de nachtelijke dexamethason suppressietest is beschreven.  Een dosis van 2 mg dexamethason wordt gebruikt om het Cushing-syndroom bij obese personen uit te sluiten. Bij hoog gedoseerd dexamethason zal bij ongeveer 60% van de patiënten met de ziekte van Cushing suppressie optreden. Het falen van cortisol-onderdrukking wordt eveneens waargenomen bij patiënten met (1) depressie, (2) ernstige stress, (3) ongecontroleerde diabetes mellitus, (4) anorexia nervosa met oestrogeentoediening;en (5) bij personen die medicijnen krijgen (zoals fenytoïne) die de hepatische cytochroom P450-enzymen induceren (verhooogde metabolisatie van dexamethason). Hogere doses dexamethason die over meer dan 48 uur worden toegediend, worden gebruikt voor de differentiële diagnose van een ACTH-secreterend hypofyseadenoom versus een ectopische ACTH-producerende bron.
Principe van de test
Competitieve immunoassay gebruik makende van directe chemiluminescentie
Afname
SERUM
Alternatieve monstertypes
Stabiliteit monster
8 uren bij kamertemperatuur, 2 dagen bij 2-8°C, 7 dagen bij -20°C. (Bron: bijsluiter Siemens).
Interferentie
Referentiewaarden
    ​
Doorbelwaarden
Bron referentiewaarden
    ​
Uitvoerfrequentie
24h/24h
Urgentie
Ja
TAT (turn around time)
1 - 2h
Toestel
Atellica Chemie
Analytisch meetbereik
0.50 - 75.00 μg/dL
Afdeling
Biochemie (BIO)
Uitvoerend labo
DoorstuurInfo
Terugbetaling
546033