Pathologische anatomie: informatie voor patiënten

Wat is pathologische anatomie?

Hoewel je als patiënt waarschijnlijk nooit rechtstreeks met ons in contact komt, is pathologische anatomie een belangrijke discipline in het ziekenhuis. In het Laboratorium Pathologische Anatomie onderzoeken we op microscopische schaal weefsels en cellen onderzoekt. Nagenoeg elk stukje weefsel dat wordt weggenomen, een wrat, een biopsie, een poliep, weefsels van een heelkundige ingreep, een uitstrijkje ..., wordt door ons verwerkt en microscopisch bekeken. Zo nodig voeren we ook bijkomende geavanceerde onderzoeken, bijvoorbeeld in het kader van kankerdiagnostiek en het inschatten van gevoeligheid aan bepaalde behandelingen. De resultaten van dit onderzoek worden aan de behandelende arts overgemaakt, die deze gebruikt om een diagnose te stellen of een gepaste behandeling te kiezen.

Erkenning en kwaliteitssysteem

Het laboratorium pathologische anatomie van het AZ Sint-Lucas beschikt over een erkenning van Sciensano en werkt volgens een kwaliteitssysteem gebaseerd op de internationale kwaliteitsnorm ISO15189. De dienst is ISO15189 geaccrediteerd (BELAC certificaat 580-MED) voor HPV- en Her-2 ISH-testen.

Contact 

Secretariaat
050 36 53 40
sec.labo@stlucas.be

Locatie
Labo: route D 078 (Via raadpleging Pediatrie - route D 078, op het einde van de gang via de verbindingsbrug)
Staalafgifte: via centraal Labo, route D 172 - 1e verdieping

Artsen
Een overzicht van alle artsen verbonden aan de dienst vind je hier. 

Kwaliteitscoördinator
Donald Van Hecke
050 36 53 58

Medisch laboratoriumtechnologen
050 36 53 57

Openingsuren en beschikbaarheid
De receptie van het laboratorium is dagelijks 24 uur op 24 open. Tenminste 1 van de artsen is aanwezig op weekdagen tussen 8.30 en 18.00 uur. Daarbuiten kan voor dringende zaken zoals vriescoupes en autopsies steeds een patholoog anatomie worden bereikt via de secretariaat van het labo of de ziekenhuisreceptie (050 36 91 11) of buiten de openingsuren van de ziekenhuisreceptie via de Spoedgevallendienst (050 36 56 10).

Welke onderzoeken?

De dienst Pathologische Anatomie verricht verschillende onderzoeken voor huisartsen en arts-specialisten volgens de RIZIV nomenclatuur. Deze nomenclatuur van de geneeskundige verstrekkingen is een gecodeerde lijst met de geneeskundige prestaties die (geheel of gedeeltelijk) vergoed worden door de verzekering voor geneeskundige verzorging.

Het laboratorium bepaalt de methode en de apparatuur waarmee het onderzoek wordt uitgevoerd, volgens de allernieuwste procedures en gangbare standaarden.

• Histologische onderzoeken
  • Histopathologisch onderzoek op paraffinecoupes (formol gefixeerd materiaal)
  • Histopathologisch onderzoek op vriescoupes (vers ontvangen weefsel)
  • Histochemisch onderzoek
  • Immuunhistochemisch onderzoek op paraffine- en op vriescoupes
  • Farmacodiagnostische testen op paraffine coupes (ER, PR, Her-2, C-kit)
  • Immuunfluorescentie onderzoek
  • In situ hybridisatie: EBV (Ebstein Barr Virus) op paraffinecoupe
  • Her-2 in situ hybridisatie (test onder ISO 15189 certificatie: Belac certificaat 580-MED)
• Cytologische onderzoeken
  • Cytopathologisch onderzoek van punctievochten, brushings en fijne naald aspiratie cytologie (FNAC) en lichaamsvochten zoals urine e.a.
  • Immuuncytochemisch onderzoek
  • Diagnostische cytologie en screeningscytologie van cervico-vaginale afnames, m.v. ‘dunne laag’ techniek
•  Moleculaire onderzoeken
  • HPV bepaling (test onder ISO 15189 certificatie: Belac certificaat 580-MED)
  • In situ Hybridisatie voor Her-2 (test onder ISO 15189 certificatie: Belac certificaat 580-MED)
• Onderzoeken in onderaanneming
  • Cytogenetisch onderzoek
  • EGFR-mutatie analyse, C-kit bepaling
  • Electronen microscopisch onderzoek (EM)
  • Flow-cytometrie
  • K-RAS, NRAS BRAF mutatie analyse
  • Microsatelliet instabiliteit (PCR) bepaling
  • PCR en NGS (next genome sequencing) voor hematologische aandoeningen en andere tumorpathologie
• Klinische autopsies
• Uitbestede onderzoeken
  Sommige testen gebeuren niet in het labo zelf maar worden uitbesteed aan een ander laboratorium, dat voor het vereiste onderzoek een erkenning heeft. Bij uitbestede onderzoeken wordt het resultaat van de uitbestede dienst in een aanvullend protocol overgenomen, dat aan de behandelende arts wordt overgemaakt. Voor uitbestede diensten gelden de doorlooptijden van de betreffende diensten, dit kan oplopen tot 2 weken. Uitbestede onderzoeken worden door het betreffende labo aan de patiënt of de mutualiteit. Vandaar dat het mogelijk is dat je een factuur ontvangt van een ziekenhuis waar je niet bent geweest.

Antwoord- en doorlooptijden

De doorlooptijd is de tijd nodig tussen de start van het onderzoek en de beschikbaarheid van het gevalideerd rapport. 

Van stalen voor histologisch onderzoek die ontvangen zijn voor 17.30 uur op de dienst Pathologische Anatomie en die voldoende gefixeerd zijn (en geen ontkalking e.d. behoeven), wordt de dag zelf de technische verwerking gestart.

Voor cytologisch onderzoek moeten de stalen in het labo aanwezig zijn voor 15.00 uur om de volgende dag een resultaat te hebben. De eerstvolgende werkdag na ontvangst is doorgaans een eerste resultaat gekend. In sommige gevallen zijn bijkomende testen nodig. De uitvoering hiervan vereist nog minstens één extra dag.

Van cytologische stalen afkomstig van de baarmoederhals wordt doorgaans dezelfde of de daaropvolgende dag gestart met de verwerking. Deze stalen worden voorgescreend door een computergestuurd systeem (Imager®). Hiervoor is een samenwerking met een 5-tal andere labo’s in Vlaanderen . Het toestel staat opgesteld in het labo pathologie van het Jan Yperman ziekenhuis te Ieper. Er is een pendel die dagelijks stalen over en weer brengt tussen de deelnemende labo’s. Door het transport en de verwerking loopt de antwoordtijd op tot 9 dagen.

In individuele gevallen kan de doorlooptijd langer oplopen, wanneer bijvoorbeeld een intern of extern consult wordt aangevraagd, of wanneer verder grondige literatuurstudie vereist is. De doorlooptijden zijn niet geldig in geval van overmacht (bv. toestelschade na brand). Het labo heeft SLA’s afgesloten met andere labo’s om in dergelijk geval de dienstverlening zo optimaal mogelijk te houden, maar mogelijk kunnen de doorlooptijden in dergelijk geval wat langer zijn.

Voor onderzoeken die uitbesteed worden, zijn de doorlooptijden langer. Dit kan oplopen tot 2 weken.

Privacy 

Beroepsgeheim

Conform het KB van 16/12/1994 in toepassing van de wet van 8/12/1992 tot bescherming van de persoonlijke levenssfeer, is elk personeelslid gebonden tot geheimhouding en respect voor de bescherming van de persoonlijke levenssfeer via het arbeidsreglement. Elk personeelslid is ertoe gebonden om het beroepsgeheim met de grootste discretie te bewaren en dit met betrekking tot alle informatie die wordt verzameld bij de raadplegingen, het onderzoek of het verblijf van patiënten ongeacht of het al dan niet om strikt medische gegevens gaat.

Het personeel van de bedrijven die instaan voor het onderhoud van software en toestellen hebben toegang tot patiëntengegevens opgeslagen in de database. Zij zijn gebonden tot geheimhouding krachtens contractueel overeengekomen bepalingen. De dienst werkt conform de GDPR-richtlijnen.

Doorgeven van resultaten

Zoals bij wet werd bepaald kan het laboratorium niet rechtstreeks het resultaat van een uitgevoerd onderzoek doorgeven aan de patiënt . Resultaten mogen enkel doorgegeven worden aan de behandelende arts(en). Het laboratorium stelt alles in het werk om de resultaten van het onderzoek zo snel als mogelijk aan je behandelende arts te bezorgen, zodat je de resultaten daar kan opvragen. Resultaten kunnen wel onder een gesloten enveloppe, gericht aan de behandelende arts, worden meegegeven, indien dat de informatie doorstroming kan versnellen.

Elke patiënt heeft in het kader van de wet op de patiëntenrechten toegang tot gegevens uit zijn/haar medisch dossier. Lees hier hoe je inzage kan aanvragen.

Veelgestelde vragen

Zijn de artsen van de dienst geconventioneerd?

Ja, wij zijn geconventioneerde artsen en volgen bijgevolg de RIZIV-tarieven. Pathologische anatomie is een specialisme dat veelal de conventie volgt. Door sommige laboratoria wordt er partieel gedeconventioneerd voor de baarmoederhalsuitstrijkjes omdat een dure techniek wordt toegepast voor het standaard tarief. In AZ Sint-Lucas wordt dit niet toegepast.

Ik las in De Standaard: 'DNA BIJGEHOUDEN VAN NEGEN MILJOEN PATIËNTEN'

Laboratoria voor pathologische anatomie zijn wettelijk verplicht het medisch dossier 30 jaar bij te houden. De “blokjes met weefsel” behoren hiertoe. Deze blokjes bevatten ook DNA. In hoofdzaak worden deze blokjes weefsel nog gebruikt in het kader van de behandeling van de patiënt. Als nieuw onderzoek mogelijk is voor nieuwe medicatie dan kan dit toegepast worden op de blokjes met bv. de oorspronkelijke tumor van de patiënt. Het kan voorkomen dat het materiaal van een bepaalde tumor opgevraagd wordt voor wetenschappelijk onderzoek vanuit de universiteiten. Verder kan het weefsel heel nuttig zijn voor de interne kwaliteitscontroles van door ons uitgevoerd onderzoek. Dit gebeurt dan op geanonimiseerd materiaal en heeft geen impact op de zorg van de patiënt die van wie het controleweefsel afkomstig is.

Ik ontving een factuur van een andere laboratorium dan AZ Sint-Lucas

Zoals hoger vermeld kunnen delen van een diagnostisch onderzoek worden uitbesteed aan een laboratorium dat hiervoor een erkenning heeft. De facturatie van die onderzoeken gebeuren door het betreffende laboratorium aan de patiënt en/of de mutualiteit.

Deze onderzoeken kunnen relatief duur uitvallen, maar de prijs vervalt in het niets in vergelijking met de kostprijs van bepaalde behandelingen. Ook voor deze onderzoeken geldt terugbetaling door het RIZIV aangezien ze meer specifieke aanvullende therapie toelaten en nutteloze therapieën vermijden.

Het resultaat van uitbestede onderzoeken, wordt door ons in een aanvullend protocol overgenomen, dat aan je behandelende arts wordt overgemaakt.