Pijn: één thema, twee perspectieven

Pijn is complex en vaak meer dan een puur lichamelijke ervaring. Of het nu gaat om acute, chronische of postoperatieve pijn, een goede aanpak vraagt expertise, samenwerking én een mensgerichte benadering. We zetten twee belangrijke schakels in de kijker: het Pijncentrum en de pijnverpleegkundige. We spraken met Bieke Nyssen, pijnverpleegkundige, en Sigrid Verhaeghe, coördinator van het Pijncentrum.

Pijncentrum

Wat is het Pijncentrum precies?

Sigrid: Wij richten ons vooral op mensen met subacute of chronische pijnklachten. Dat gaat vaak over axiale pijn, zoals rug- of bekkenpijn, of zenuwpijnen zoals aangezichtspijn of perifere zenuwpijn. Maar ook andere complexe pijnproblemen worden bij ons behandeld. Als derdelijnscentrum kunnen mensen enkel bij ons terecht na een doorverwijzing van de huisarts of een specialist.

Hoe verloopt zo'n traject bij jullie?

Sigrid: Na een eerste consult stellen we een individueel behandelplan op maat op. Dat kan bestaan uit medicatie, maar ook uit meer gespecialiseerde technieken. We hebben een heel breed aanbod van interventionele pijnbehandelingen, zoals zenuwblokkades, ruggenmergstimulatie of het plaatsen van een intrathecale pijnpomp.

Dat is een brede aanpak. Werkt het centrum daarvoor ook samen met andere zorgverleners?

Sigrid: Ja, samenwerking is echt de sleutel bij ons. In onze multidisciplinaire aanpak werken we nauw samen met kinesitherapeuten, ergotherapeuten, psychologen, pijnverpleegkundigen en maatschappelijk werkers. Daarnaast is er ook intensieve samenwerking met andere ziekenhuisdiensten zoals Psychiatrie-Psychosomatiek, Orthopedie, Neurochirurgie, Revalidatie en Neurologie.

Kun je een voorbeeld geven van hoe die multidisciplinaire samenwerking er in de praktijk uitziet?

Sigrid: Elke maand is er bijvoorbeeld een overleg met de Spine-Unit. Dan bespreken we de meer complexe gevallen samen met algologen, neurochirurgen, radiologen, fysische geneeskundigen en orthopedisten. Zo bundelen we onze expertise en zoeken we samen naar de beste aanpak.

Wat is de meerwaarde van die brede aanpak voor de patiënt?

Sigrid: Pijn is zelden alleen een lichamelijk probleem. Er spelen vaak ook psychologische en sociale factoren mee. Daarom vinden we het belangrijk om niet enkel de symptomen te behandelen, maar ook het algemene functioneren van de patiënt te verbeteren. Het doel is om de levenskwaliteit van elke patiënt zoveel mogelijk te verhogen.

Werken jullie ook samen met andere centra?

Sigrid: Ja, we werken heel nauw samen met het Pijncentrum van AZ Sint-Jan Brugge. Samen vormen we een sterk netwerk voor gespecialiseerde pijnzorg. De teams van anesthesisten en andere disciplines hebben allemaal een specifieke expertise in pijntherapie. Het centrum groeit ook voortdurend: momenteel zijn er vijf artsen actief en er komt binnenkort nog een collega bij.

Bieke Nyssen, pijnverpleegkundige, en Sigrid Verhaeghe, coördinator van het Pijncentrum

Algologie

Wat houdt jouw rol als pijnverpleegkundige precies in?

Bieke: Een algologisch of pijnverpleegkundige is een gespecialiseerd in de begeleiding van patiënten met pijn. Ik werk ondersteunend voor artsen en heb daarnaast een zelfstandige rol in het observeren, bevragen en opvolgen van pijn bij patiënten tijdens een opname of na een ingreep. Mijn taken omvatten onder andere het bevragen en evalueren van pijnscores, het geven van informatie over behandelingen en het begeleiden van patiënten vóór, tijdens en na ingrepen.

Op welke manier ondersteun jij patiënten met pijn vóór en na hun ingreep?

Bieke: Pre-operatief ga ik langs bij patiënten waarvan we al weten dat er na de operatie een pijnpomp zal worden geplaatst . Zo kunnen we hen goed voorbereiden. Postoperatief volg ik deze patiënten dagelijks op, zolang de pijnpomp aanwezig is. Daarnaast bezoek ik ook patiënten die recent een ingreep hebben gehad en die niet comfortabel zijn qua pijn, ook als er geen pijnpomp werd geplaatst. Samen met het verpleegkundig- en artsenteam zorg ik dat elke patiënt een zo comfortabel mogelijk herstel doormaakt.

Zijn er ook patiënten die je telefonisch opvolgt?

Bieke: Ja, zeker. Dat gebeurt momenteel vooral patiënten die een totale heupprothese ondergingen en dezelfde dag nog naar huis gaan. Daarnaast bel ik ook patiënten na kleine schouderingrepen die doorgaan via dagziekenhuis, om na te gaan hoe hun nacht was na het uitwerken van de zenuwblock. We willen onze warme en de patiëntgerichte zorg ook laten voelen na ontslag uit het ziekenhuis.

Richt je je alleen op volwassen patiënten?

Bieke: Nee, samen met de verpleegeenheid Pediatrie zetten we bijvoorbeeld ook in op kindvriendelijke pijnbestrijding. Binnenkort volgen we een driedaagse cursus rond het PROSA-principe. PROSA staat voor ‘Procedurele Sedatie en/of Analgesie’ en is erop gericht om medische handelingen bij kinderen zo comfortabel en stressvrij mogelijk te laten verlopen. Daarbij wordt niet alleen gekeken naar pijnbestrijding, maar ook naar het wegnemen van angst en spanning. We maken bijvoorbeeld gebruik van afleidingstechnieken zoals spelmateriaal of virtual reality en indien nodig lichte sedatie.

Naast patiëntenzorg werk je ook aan het beleid. Wat zijn daarin je kerntaken?

Bieke: Ik ben verantwoordelijk voor het opstellen van procedures en staande orders rond pijn. Ook de inscholing van nieuwe medewerkers is een deel van mijn takenpakket. Daarnaast zit ik in werkgroepen zoals VznKUL en in regionale overleggen. Zo blijf ik steeds up-to-date en kan ik de nieuwste tendensen introduceren in onze dagelijkse werking.
Op dit moment zijn we bijvoorbeeld bezig met de hervorming van de pijnbevraging in KWS. Daarmee willen we de registratielast voor de collega’s op de werkvloer verminderen en toch gerichter handelen. Een ideaal project om te lanceren tijdens de themamaand pijn! Na overleg met de hoofdverpleegkundigen, waarbij we gekeken hebben of het haalbaar is zo vlak voor de accreditatie, hebben we begin juni 2025 de nieuwe pijnregistratie uitgerold in KWS.